In 2020 kwam de gemeente met het plan iets aan de woonboten te gaan doen op Klaprozenweg 74 tot en met 154 en Buiksloterdijk 401 tot en met 439. Alles in het kader van de grootse woningbouwplannen in het aangrenzend gebied.
Al sinds 2014 dringt WBK herhaaldelijk bij het stadsdeel aan op herstel van de schoeiingen bij de nummers Buiksloterdijk 401 tot en met 411. Woonboten liggen daar scheef of ze stoten op de ondergrond met het gevaar dat zo’n bak scheurt. Publiekrechtelijk is de gemeente simpelweg verplicht om te baggeren.
De pilot Klaprozenbuurt is erop gericht bootbewoners zo gek te krijgen dat de koppeling tuinhuur aan onderhoud schoeiing en waterdiepte geaccepteerd wordt voor heel Noord en vervolgens op alle gemeentewater in Amsterdam. Lukt dat laatste, dan is daarmee het precedent geschapen dat door de gemeente wordt aangegrepen als bewijs voor gerechtvaardigde en geaccepteerde koppeling van privaatrechtelijke tuinhuur aan publiekrechtelijke onderhoudsplicht voor de waterdiepte en schoeiing. Daarom moeten wij ons hier tegen verzetten.
Op 20 december 2022 presenteerden een tiental ambtenaren hun plan aan 9 bootbewoners uit het plangebied.
Er komt nog overleg vanuit de gemeente met de bewoners van de 6 tijdelijk te verplaatsen woonarken over hoe het herstel van de schoeiing en het baggeren in z’n werk zal gaan. De steigers in de woonbotenhaven worden hooguit gerepareerd, niet vervangen. Geldgebrek, aldus de gemeente. Mondeling is gesteld dat deze bewoners niet worden verplicht eerst hun tuin te huren, omdat het hier om veiligheid gaat. Maar in de stukken van het projectteam staat nog steeds dat er wel een huurovereenkomst moet komen. Eén bewoner is al gezwicht voor deze chantage.
De gemeente is gewoon verantwoordelijk, punt. (Maar ze doet nu alsof daar een huurcontract voor nodig is.)
Tot nog toe zijn al jarenlang op kosten van de gemeente diverse schoeiingen in Noord vernieuwd en ook de ligplaatsen op diepte gebracht, zonder ooit de huur van de tuin daaraan vast te koppelen. Al vaker gaf de gemeente aan dat de schoeiing haar eigendom is. En daarmee dus ook dat zij verantwoordelijk is voor het onderhoud daarvan. Nu wordt als nieuwe voorwaarde voor dergelijk onderhoud gesteld, dat er eerst een privaatrechtelijk huurcontract voor de tuin getekend moet worden. De project-ambtenaren en het Dagelijks Bestuur van stadsdeel Noord houden ons voor dat B&W van Amsterdam dat besluit in november 2022 genomen zou hebben.
Dit bestuurlijk besluit is een oneigenlijke koppeling. Want een privaatrechtelijke huurovereenkomst te eisen als voorwaarde voor uitvoering van de publiekrechtelijke taak door de gemeente om de schoeiing en de waterdiepte te onderhouden, dat is manipulatie. Het is ook in strijd met de herhaaldelijk door diezelfde B&W verlengde geldigheid van de Nota Woonschepenbeleid 1991 van stadsdeel Noord, waarin staat dat de gemeente de publiekrechtelijk taak tot onderhoud heeft. (zie daarvoor p.17 van de nota).
De pilot – vertaald in het Nederlands: ‘proefballon’ – Klaprozenbuurt is een poging een gemeentelijke plicht voor het algemeen belang (publiekrecht) aan een contract tussen burger en gemeente te koppelen.
De bedoeling is dat zo’n regeling voortaan zou moeten gelden voor alle woonboten in Amsterdam. Het hiervoor gebruikte argument is de noodzaak om voor onderhoud bij de schoeiing te kunnen komen. Vreemd, want al vaker is gesteld dat zulk werk vanaf het water zal worden uitgevoerd.
Zo zijn er de laatste tijd door dezelfde ambtenaren wel meer smoezen gebruikt. Zoals dat de bootbewoner zelf verantwoordelijk is voor het baggeren. (Dat is alleen zo bij een ligplaatsvergunning afgegeven door AGV.) Of dat het is aan de opzettelijk nooit aangestelde waterbeheerder voor de gemeentelijke wateren in Noord. Of helemaal niemand. Duidelijk is dat men probeert uit te komen onder de publiekrechtelijke plicht tot onderhoud. Maar ook, dat er gebluft wordt. Deze ambtenaren zijn zelf niet helemaal zeker van hun zaak, vandaar ook de hoge toon.
De gemeentelijke juristen zijn er op uit om over de plicht tot baggeren een rechtszaak uit te lokken. Bootbewoners moeten dat aanspannen tegen de gemeente. Zodat dan een rechter zal uitmaken of de gemeentelijke jurist zijn zin krijgt of niet.
Begin niet aan zo’n rechtszaak. Ten eerste weet je nooit wat een rechter maken zal van deze bestuurlijke warboel. Ten tweede is het bestuurlijk wanbeleid dat bootbewoners uitgenodigd worden om een rechter te laten verklaren dat ditzelfde bestuur zich onder haar publieke taak uit mag draaien. Deze onzekerheid gaan we als bootbewoners natuurlijk niet voor het bestuur oplossen.
Het gaat hier niet om een juridisch geschil, maar om bestuurlijke incompetentie.
Vervangende ligplaats
Opmerkelijk is tot slot dat de projectleiders ervan uitgaan dat tijdens de uitvoering van het werk vier woonboten tijdelijk -minstens zes tot acht weken- verderop tegen elkaar gelegd kunnen worden. Zonder water, elektriciteit, telefoon, internet en/of gas. En alvast de mededeling dat eventueel bestuursdwang ingezet wordt. De bootbewoners moeten intussen maar tijdelijk elders onderdak vinden. Dit moeten zij vernemen zonder dat er iemand van de gemeente op gesprek is geweest om dit door te spreken.
Elders in de stad is bootbewoners in vergelijkbare situaties wèl een vervangende ligplaats geboden. Met alle tijdelijke aansluitingen en voorzieningen. Het kan dus echt wel, maar de voor de Klaprozenbuurt verantwoordelijk gestelde ambtenaren blijken daar niet van op de hoogte te zijn.
Het lijkt erop dat we te maken hebben met tijdelijk ingehuurde krachten, zoals zzp’ers die uitsluitend voor deze klus zijn ingehuurd. Uitbesteed werk dus, aan mensen die deze opdracht zo vlug en voor zo laag mogelijke kosten moeten uitvoeren. Zonder ervaring in hoe zo’n project met respect voor de bewoners uitgevoerd kan en moet worden. Een verbeterproject zou sociaal acceptabel en in samenspraak met bootbewoners moeten worden opgezet en uitgevoerd.
Een paar dingen om je te bedenken wanneer iemand van de gemeente met je in gesprek gaat over de onderwerpen baggeren, beschoeiing en tuinhuur.
Tuinhuur
Bootbewoners die wel gaan betalen voor de tuin, zouden om kosten te besparen hun tuin kunnen verkleinen tot bijvoorbeeld slechts 1 meter diep.
Een scheef talud naar het water toe mag niet als tuin worden verhuurd.
Privaatrechtelijk mag er geen vervuilde grond verhuurd worden. Vraag dus van de gemeente altijd eerst een schone grondverklaring vóórdat je een huurcontract ondertekent.
Diepte van de ligplaats
Bedenk bij eventuele vervanging van de woonboot dat voor de ligplaatsvergunning bij een diepgang van meer dan 1 meter, er apart door de gemeente beoordeeld wordt of dat wel kan op die ligplaats.
De ligplaats op gemeentelijk water is publiekrechtelijk uitgegeven. Dit betekent dat de grond eigendom is en blijft van de gemeente. Dan mag een bootbewoner daar niet eens zelf in gaan rommelen.