Jaren geleden werd er vanuit de gemeente een pilot project opgezet om te kijken of je bootbewoners zo gek kon krijgen om ze te laten opdraaien voor baggeren onder hun woonboot, onder regie van de gemeente. Bootbewoners aan de steigers aan het begin van Zijkanaal I kregen die eer.
Met veel bombarie -zonder inhoudelijke argumenten- hielden projectleiders de bootbewoners voor dat dit zo moest. En dat dit de enige mogelijkheid was en dat de gemeente geen enkele verplichting tot baggeren had.
Dit project mislukte. Na veel ruzie is alleen bij zes woonboten, waar de gemeentelijke schoeiing het had begeven, gebaggerd op kosten van de gemeente. Omdat er een onveilige situatie was ontstaan.
Project mislukt dus? Wel nee, de ambtelijke evaluatie van dit project is dat het gemeentelijk uitgangspunt als het juiste is bewezen. En dus besloten burgemeester en wethouders dat de gemeente niet verantwoordelijk is voor baggeren onder woonboten.
Leuk. Dit is een verschil in behandeling van het wonen op het water met het wonen op de kant. Op de kant is de overheid verantwoordelijk voor de infrastructuur zoals het onderhoud aan de wegen. Bij wonen op het water is het weigeren te baggeren.
Maar dat wil nog steeds niet zeggen dat een bootbewoner zelf verplicht is voor het baggeren of op diepte houden onder zijn woonboot. Jaren geleden heeft het Stadsdeel Noord die plicht wel opgenomen in sommige ligplaatsvergunningen. Na bezwaar van het WBK heeft het Stadsdeel erkend dat die bepaling ongeldig was en niet nageleefd zal worden.
Juristerij Er bestaat een Waterschapsverordening. Die niet is opgenomen in de Omgevingswet. De voor woonbotenbewoners belangrijkste bepalingen zijn:
- Vaarweg onderhoud is voor de eigenaar van het water. Maar een woonboot ligt niet in de vaarweg. Maar er naast. Dus is voor baggeren onder de woonboot niets geregeld.
- Toch, de eigenaar van de aangrenzende oever is onderhoudsplichtig. In heel veel gevallen is de gemeente Amsterdam nou net die eigenaar van de aanliggende grond en van de schoeiing!
- De rechthebbende van het aanliggend perceel is ook nog verplicht de bagger te ontvangen en zo nodig af te voeren. Alweer is dat vaak de gemeente.
- Een woonboot moet minstens 30 cm vrij blijven van de bodem. Die 30 cm gaat er helemaal aan voorbij dat het waterpeil kan wisselen, dat komt doordat dit is overgenomen uit de regeling voor het schouwen slootjes. Dus in welk geval die ruimte daar moet zijn blijft vaag.
Conclusie De gemeente is in veel gevallen dus wel degelijk onderhoudsplichtig zou je denken, maar doet het gewoon niet. Behalve dan, zoals nu al wel gebeurt, bij vervanging van een woonboot door de nieuwe eigenaar.
Baggerprotocol in ontwerp De kosten voor het baggeren onder woonboten zijn hoog. Er moet ook veel geregeld worden om erbij te kunnen om te baggeren, want men denkt vanaf de waterkant te werken. Dus gaat de gemeente proberen de kosten ten dele bij de bootbewoner te leggen. Dit omdat het een gezamenlijk belang betreft.
Het voorstel is dat de gemeente zal baggeren, maar wel volgens eigen planning. De bootbewoner moet dan zorgen dat er ruimte wordt gemaakt om te kunnen werken. Alle kosten daarvoor komen voor de bootbewoner. Zoals het loskoppelen van de voorzieningen van de woonboot. Ook de woonboot tijdelijk ergens anders neerleggen met alle vervangende voorzieningen en aansluitingen, moet de bootbewoner zelf versieren. Helemaal handig zou zijn om niet per woonboot te baggeren, maar een hele rij in één keer te doen.
Klinkt allemaal heel begrijpelijk. Maar het is niet erg praktisch.
Want er zijn in Amsterdam bijna nergens tijdelijke wissel ligplaatsen beschikbaar. Zeker niet in de buurt van waar nu al woonboten liggen. En al helemaal niet voor een hele rij woonboten. Alle mogelijke plekken zijn bezet.
Nog steeds het vooroordeel dat een woonboot verplaatsbaar is, zodat je die willekeurig ergens anders kan leggen. We hebben het bij een woonboot niet over een caravan voor de vakantie, maar over een woning met bewoners die thuishoren in hun buurt. Met hun scholen, werk, vrienden. Die stuur je niet voor een paar weken ergens anders heen.
In plaats van te baggeren door te knijperen is het wegzuigen van bagger vanonder de woonboot veel zinniger. Dan kan alles blijven liggen, geen verhuizingen.
Noord weggelaten Het toekomstig bagger protocol is voor de komende jaren alleen bedoeld voor de vaarwateren in de binnenstad. Bij de gemeente denkt men dat Waternet als uitvoerder het baggerwerk zal gaan doen. Wat Amsterdam Noord betreft zit er helemaal niets in de planning. Sterker nog, er wordt bijvoorbeeld verondersteld dat de verantwoordelijkheid voor de Zijkanalen niet duidelijk is. Dit betekent waarschijnlijk dat de gemeente met het Rijk wil blijven ruziën over eigendom en beheer. Problemen bij wonen op het water zijn daaraan ondergeschikt verklaard.
Daarnaast hebben we in Noord buiten de gemeente nog te maken met ook nog andere eigenaren en beheerders van water zoals de Provincie, Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier en Rijkswaterstaat. Hoe dat is in te passen, daar komt het baggerprotocol van de gemeente nog lang niet aan toe.
Scheefliggen Daarom blijven we erbij dat bij scheef liggen aan de grond je de bootverzekeraar kan vragen de gemeente of het hoogheemraadschap -al naar wie eigenaar is van de aanliggende grond- aansprakelijk te stellen voor schade.
Nieuw om te overwegen is om samen met meerdere aangrenzende buren een collectieve aanvraag te doen om te baggeren en je daarbij bereid te verklaren daarvoor de nodige werkruimte vrij te maken.