In 2021 moet de nieuwe omgevingswet ingaan, die overheden verplicht een omgevingsvisie te hebben met daarvan afgeleide omgevingsplannen. Het is de bedoeling dat deze constructie de bestemmingsplannen gaat vervangen. De wettelijke invulling gaat gebeuren met AMvB’s (algemene maatregelen van bestuur). Dus niet na parlementaire goedkeuring, maar met door de minister vastgestelde oekazes.
Iedere gemeente mag een andere invulling geven aan hoe de omgevingsvisie en de daarvan afgeleide plannen zijn opgetuigd. Amsterdam kent al 450 bestemmingsplannen die in elkaar geschoven moeten worden. Daarvan zijn er 63 waterbestemmingen met bepalingen die bootbewoners aangaan. Maar de voormalige stadsdelen hebben voor het één en ander verschillende termen gebruikt, daardoor verkeert de gemeente voorlopig nog in het stadium die begrippen te standaardiseren. Vervolgens krijgt de regelgeving op het land voorrang boven die op het water. Het kan dus nog wel jaren duren voordat er duidelijkheid komt over omgevingsplannen waaraan woonboten moeten voldoen.
Samenwerking met waterschappen zoals AGV (Waterschap Amstel, Gooi en Vecht) en HHNK (Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier) is het sluitstuk. Dat komt dus pas tegen 2029 rond. Waterschappen krijgen niet de bevoegdheid een omgevingsplan te maken. Ze moeten zich beperken tot een ambitie, wat dat ook mag zijn. Daarmee is het de vraag of HHNK wel bevoegd is nog ligplaatsvergunningen te eisen.
Zienswijzen en bezwaren
Heel vervelend is dat vanaf de start van de nieuwe omgevingswet het voor bewoners lastiger gaat worden om er achter te komen wie welke plannen aan het maken is in de directe omgeving. Iedere gemeente mag namelijk eigen procedures ontwikkelen hoe bewoners wel of niet geïnformeerd worden. Bewoners moeten dus zelf veel meer alert worden op wat projectontwikkelaars en stadsplanners aan het bedenken zijn.
Vergunningen
Om een woonboot te bouwen, te vervangen of te verbouwen blijft in de toekomst een vergunning nodig die door de gemeente getoetst wordt aan het omgevingsplan. Dat is dan de Wabo-vergunning (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) op naam van de eigenaar en de woonboot. Varende woonschepen hebben weer geen Wabo-vergunning nodig en vallen dus ook niet onder bouwvoorschriften. Maar wat weer precies een varend woonschip is, moet juridisch nog uitgevochten worden. De aanvraag voor een omgevingsvergunning kan alleen schriftelijk gebeuren, de digitale mogelijkheid doet het nog niet.
Daarnaast blijft in Amsterdam voor een woonboot altijd een ligplaatsvergunning verplicht. Voor deze ligplaatsvergunning, gebonden aan locatie, woonboot en eigenaar, wordt naar de VOB (verordening op de binnenwateren) gekeken.
Ondanks diverse uitspraken van de bestuursrechter, dat een ligplaatsvergunning al gelijk staat aan een omgevingsvergunning, handhaaft Amsterdam dit eigenzinnig vergunningsstelsel.
Roerend / onroerend
Op grond van een uitspraak van de Hoge Raad van zo’n zeven jaar geleden, leek het erop dat woonboten definitief roerend goed zijn. Toch heeft een projectontwikkelaar in Rotterdam het voor elkaar gekregen enkele watervilla’s ingeschreven te krijgen als onroerend goed. En zo zijn we weer terug bij deze eerdere onduidelijkheid.