Woonboten vallen onder bouwbesluit

gedoogregeling Amsterdam
Op 16 april 2014 deed de Raad van State de uitspraak dat ook woonboten als bouwwerk moeten worden aangemerkt. Dat betekent dat er -in tegenstelling tot de huidige praktijk- voortaan een omgevingsvergunning nodig is en dat daarmee woonboten onder het Bouwbesluit 2012 moeten voldoen en aan de Brandbeveiligingsverordening 2013. Dit komt neer op een erg laat terugdraaien van de overhaaste deregulering in 1991, waarbij plotseling de woonvergunning voor woonboten kwam te vervallen. Die woonvergunning werd destijds verleend door de provincie zodra voldaan werd aan enkele lichte eisen ten aanzien van de toegankelijkheid en indeling.

bouwbesluit
Het Bouwbesluit 2012 kent naast constructieve voorschriften onder meer hoe hoog de woonvertrekken minimaal moeten zijn -2.60 m-; hoe groot de toiletruimte moet zijn en waar het beslist niet geplaatst mag zijn; de intreding van daglicht; dat er voldoende vluchtwegen moeten zijn; het toepassen van brandwerende materialen onder de diverse omstandigheden.

De meeste woonboten kunnen nooit voldoen aan alle eisen van het Bouwbesluit. Daarop concludeerden sommigen dat hiermee dus alle woonboten illegaal waren geworden. Maar zo heet wordt de soep ook weer niet gegeten. Uitzonderingen op het Bouwbesluit zijn altijd mogelijk. Zo worden in ieder geval voor studentenwoningen en zelfs starterswoningen vaak uitzonderingen toegelaten.

reparatie
Het Ministerie van Wonen bereidt nu een wetswijziging om de bestaande woonboten mogelijk te houden als woonvorm. Maar die wet zal op z’n vroegst in 2018 van kracht zijn. Het blijft dus nog even afwachten hoe het één en ander er precies uit zal gaan zien. In afwachting daarvan en in lijn met de ministeriële voornemens heeft de gemeente Amsterdam -als gemeente met veruit de meeste woonboten binnen de grenzen- per 1 juli 2014 alvast een gedoogkader vastgesteld voor de ongeveer 2300 woonboten binnen de stadsgrenzen.

Deze Amsterdamse voorlopige regeling is realistisch en ziet er ook werkbaar uit. Uiteraard blijft ook deze regeling afhankelijk van invulling en interpretatie bij de uitvoering. Zeker de mogelijkheid tot een verzoek om handhaving op het ontbreken van de omgevingsvergunning kan onrust veroorzaken. Want altijd zullen er walbewoners zijn die zulke verzoeken indienen. De uitspraak van de Raad van State is tenslotte het gevolg van een vergelijkbare procedure.

financiering
Voor bewoners en eigenaren het belangrijkst is dat met deze regeling er geen sprake van is dat de marktwaarde van woonboten is weggesmolten. De financiering en ook eventuele verkoop van een woonboot blijft zo mogelijk.

ligplaatsvergunningen
De grootste verandering is dat er vanaf nu de eerste twee jaren voor bestaande woonboten geen nieuwe ligplaatsvergunningen voor onbepaalde tijd meer worden afgegeven. Alleen nog tijdelijke gedoogbeschikkingen, tot 1 juli 2016.

nieuwbouw
Alle nieuwbouw woonboten moeten vanaf 16 april 2014 zondermeer voldoen aan de Bouwverordening en zijn uitgezonderd van de Verordening op het binnenwater 2010 (Vob). Hoe deze regel uitpakt is te zien aan bijvoorbeeld de watervilla’s in IJburg.

varende woonschepen
Tot woonschip omgebouwde originele schepen die nog zelfstandig kunnen varen hoeven niet te voldoen aan het Bouwbesluit, maar wel aan de Vob, zoals tot voor kort gebruikelijk voor alle woonboten. Hoe beoordeeld wordt of een woonschip nog zelfstandig kan varen, is nog onduidelijk. Of zeilen daar ook toe behoort, kan een omstreden grensgeval worden. Vooralsnog is het criterium een kwestie om uit te onderhandelen met de behandelende ambtenaar.

bestaande woonboten
Voor arken en niet varende woonschepen die op 16 april 2014 al een ligplaatsvergunning hadden, verandert niets. De ligplaatsvergunning blijft geldig, formeel worden deze de eerste 2 jaar gedoogd in afwachting van de nieuwe wet. Uit eigen beweging zal de gemeente ook niet handhaven op het ontbreken van de omgevingsvergunning. Wel moet de gemeente reageren zodra er een handhavingsverzoek binnenkomt, maar dat zegt nog niets over welke maatregel daarop gaat volgen.

vervanging, verbouwing, verkoop
Bij aanvraag van een vergunning tot verbouwing of vervanging van een bestaande woonboot, moet de aanvrager vanaf nu kiezen tussen een omgevingsvergunning of een gedoogbeschikking. Hetzelfde geldt voor een nieuwe eigenaar die een woonboot met verleende ligplaatsvergunning heeft gekocht.

Aan alle voorwaarden voor een omgevingsvergunning kan meestal niet worden voldaan.
Dan blijft de tijdelijke gedoogbeschikking over, die uiterlijk 1 juli 2016 afloopt. Daarvoor zijn overigens geen leges verschuldigd.

Voorwaarden voor een gedoogbeschikking -ook voor een nieuwe eigenaar- zijn:
• Er moet eerder een ligplaatsvergunning voor de woonboot zijn afgegeven;
• De regelgeving van de Vob wordt toegepast;
• De woonboot moet binnen het bestemmingsplan passen. Mocht in het bestemmingsplan staan dat er niet op het water gebouwd mag worden waarin de woonboot ligt, dan wordt -alleen voor dit geval- een uitzondering gemaakt: de woonboot blijft wel toegelaten;
• Welstandseisen voor woonboten, opgesteld in de tijd van de stadsdelen blijven geldig, maar aan de nota ‘De Schoonheid van Amsterdam 2013’ wordt niet getoetst;
• De brandveiligheidsverordening 2013 van Amsterdam wordt toegepast, maar hoe, dat moet per situatie beoordeeld worden. Kooktoestellen, kachels en andere apparaten moeten altijd aan de geldende veiligheidsvoorschriften voldoen.